Rais wa Marekani Donald Trump kwa mara nyingine tena ameikosoa Taasisi ya Smithsonian kwa kulenga sana “jinsi utumwa ulivyokuwa mbaya.”
“Smithsonian imepoteza mwelekeo, ambapo kila kitu kinachojadiliwa ni jinsi nchi yetu ilivyokuwa mbaya, jinsi utumwa ulivyokuwa mbaya, na jinsi waliodhulumiwa hawajafanikisha chochote…” Trump aliandika kwenye Truth Social.
Chapisho lake lilikuja wiki moja baada ya maafisa wa Ikulu ya Marekani kuieleza Smithsonian kuwa itakabiliwa na “ukaguzi wa kina wa ndani” wa makumbusho yake hivi karibuni.
Trump alisema amewaagiza mawakili wake “kupitia” kile alichokiita maudhui ya “woke” katika makumbusho ya Smithsonian, akiahidi kuanzisha “mchakato sawa kabisa na ule uliofanyika kwenye Vyuo na Vyuo Vikuu ambapo maendeleo makubwa yamepatikana.”
Utumwa: Uhalifu mbaya zaidi dhidi ya ubinadamu
Smithsonian, iliyoanzishwa na Bunge la Marekani mwaka 1846, sasa inasimamia makumbusho 21. Ufadhili wake kwa kiasi kikubwa hutolewa na serikali ya taifa.
Taasisi hiyo imekuwa ikilengwa mara kwa mara na hasira za Trump kwa kuangazia “vipengele hasi” vya historia ya Marekani, kama vile biashara ya watumwa ya trans-Atlantiki.
Wafanyabiashara wa Ulaya walihamisha takriban wanaume, wanawake, na watoto wa Kiafrika kati ya milioni 12.5 na milioni 15 kuvuka Atlantiki kati ya karne ya 16-19. Vizazi vilivumilia ukandamizaji wa kimfumo huku vikichangia sana uchumi wa Marekani uliokuwa unategemea kazi ngumu wakati huo.
Wanazuoni na wanahistoria, hata hivyo, wanakubaliana bila shaka yoyote kuhusu ukatili wa utumwa: Biashara ya watumwa ya trans-Atlantiki ilikuwa “moja ya uhalifu mbaya zaidi dhidi ya ubinadamu” katika historia iliyorekodiwa.
Hapa kuna mambo matano yanayoonyesha ukubwa wa mateso, upotevu wa maisha, na ukatili wa kimfumo kwa vizazi.
Uhamisho wa kulazimishwa, vifo vya halaiki
Biashara ya watumwa ya trans-Atlantiki iliwahamisha kwa nguvu mamilioni ya Waafrika kwa zaidi ya miaka 400, na kuifanya kuwa mojawapo ya uhamisho mkubwa wa kulazimishwa katika historia ya binadamu.
Kulingana na hifadhidata ya Biashara ya Watumwa ya Trans-Atlantiki, angalau Waafrika milioni 12.5 walipakiwa kwenye meli, huku takriban milioni 10 wakinusurika uhamisho wa kulazimishwa hadi Amerika.
Safari ya njia moja ilikuwa ya mauti, na inakadiriwa vifo milioni 1.8 vilitokana na magonjwa, utapiamlo, na hali mbaya ndani ya meli za watumwa.
Kwa mfano, mauaji ya Zong ya mwaka 1781 yalishuhudia zaidi ya Waafrika 130 waliokuwa watumwa wakitupwa baharini na wafanyakazi wa Uingereza ili kudai pesa za bima.
Hali ndani ya meli za watumwa zilikuwa za kutisha: watu walifungwa pamoja katika sehemu ndogo, zisizo safi, mara nyingi wakiwa hawawezi kukaa wima, na chakula na maji yalikuwa kidogo.
Mwanahistoria Marcus Rediker anaelezea Njia ya Kati – jina lingine la safari ya kulazimishwa ya Waafrika watumwa kuvuka Bahari ya Atlantiki – kama “gereza linaloelea,” lililojaa ndui na magonjwa mengine.
Ukatili wa kimfumo
Biashara ya watumwa ya trans-Atlantiki ilijaa ukatili, kuanzia kukamatwa Afrika hadi kuuzwa Amerika.
Waafrika waliokuwa watumwa walikumbana na kupigwa mijeledi, kuchomwa alama, na kukatwa viungo. Code Noir, hati ya kisheria ya Kifaransa ya mwaka 1685, iliruhusu adhabu kali, ikiwemo kukatwa viungo kwa wale waliotoroka, huku makoloni ya Uingereza na Uhispania pia yakiruhusu nidhamu ya kikatili.
